Van tweehonderd jaar Tilburgse stadsgeschiedenis is de T het absolute hoogtepunt, het ultieme eindresultaat. Daar moet nu toch wel iedereen van overtuigd zijn. Maar is het persé noodzakelijk om voor de positionering van die T de feitelijke historie van de stad omlaag te halen, te verzwijgen, te ontkennen? Zelfs op de website van de gemeente lezen we nu dat Tilburg niet veel zichtbare historie heeft. Hoe durven ze! Alsof van de Tilburgse geschiedenis inderdaad niet méér te zien is dan de canon van de T, de geschiedschrijving van ‘Moderne Industriestad’. Alsof alles daarbuiten na te zijn gewist en gediskwalificeerd als "herinneringsfout" nu ook echt niet meer bestaat.
Alleen al de námen van Tilburgse wijken getuigen van historie zoals in geen enkele andere stad. De vroegere hei horen we nog in Heikant, Heike (en Heikese kerk). De natte hei horen we nog in Goirke en Stappegoor. Zandverstuivingen stuiven als het ware nog door in de naam ’t Zand. Vennen spiegelen zich nog voort in Kraaiven, Hoogvenne, Loven. Het natte broekbos sopt als het ware nog in Broekhoven. Het oerbos ruist nog door in namen als Oerle, Groenewoud, Udenhout. En overal vormen karakteristieke planten en dieren nog levende herinneringen aan de landelijke en natuurlijke historie, zien we bomen die nog herinneren aan oude boerderijen, fabrieken, kloosters, wegen, waterlopen, heidevelden, zandverstuivingen, een oude tramlijn, een oude spoorlijn, oude perceelsgrenzen, vroegere structuren. En zelfs naar die bomen heten nog allerlei wijken: Eikenbosch, Hasselt (hazelaar), Berkel (berk).
Maar daar blokkeer ik dan al. Meer voorbeelden durf ik al niet te noemen. De kans is groot dat namen als Oude Lind, Lijns heike en Lindse hoek dan nog nadrukkelijker worden afgeschaft of dat de prachtige betekenis van de naam ‘Tilburg’ nog fanatieker wordt ontkend en vervangen door T. Want dat is hier nu de gruwelijke praktijk rond citybranding: de groene historie van de stad moedwillig ontkennen, uitwissen en afbreken om op die manier zaken in een commerciële sfeer neer te zetten als ‘historie’ of zelfs "hart", "ziel" en "identiteit".
In mijn stadsnatuurboek gaf ik aan dat in Tilburg veel bomen en karakteristieke planten en dieren in feite nog levend verleden zijn. Maar nee, nog steeds mocht "levend verleden" vooral geen betrekking hebben op nog daadwerkelijk levend verleden. "Tilburg daar leeft meer dan je denkt", zo dacht ik mijn geliefde stad te promoten. Maar achteraf gezien had ik het boek nooit moeten schrijven. ‘Tilburg niet meer dan een T’, zo was het te propageren ideaal. En aan die visie moest de werkelijkheid worden aangepast. Wat ik beschreef als nog levende, groeiende, kruipende, fluitende en rondhuppelende historie werd prompt allemaal weggespoten, weggemaaid en weggepest of minstens aangemerkt voor toekomstige acties in die richting. "Stadsnatuurreservaat", zo blunderde ik hier nog met schrijven over de voor Tilburg belangrijkste stadsnatuurkern. Nu liggen er dus plannen om het ook daar rigoureus te ontgroenen, te T-domineren en zelfs te plastificeren. Een manuscript voor een dik, compleet boek over Tilburgs nog daadwerkelijk levende verleden blijft in de kast. Uitgave zou in de huidige omstandigheden onverantwoord zijn. En op allerlei terreinen komt zo in Tilburg niets van de grond, omdat het buiten de T-doelen en de T-kaders valt, niet strookt met de omvorming van Tilburg tot T, van Tilburgers tot T-consumenten. Liefde voor de stad dient liefde te zijn voor de commercie, de bouwprojecten, winkelen, een shopping mall, liefde voor de T. En wanneer stopt dit?
"Tilburg heeft niet veel zichtbare historie", "veel zichtbare historische resten heeft de stad niet". Hoe krijg je het verzonnen. In mijn berging ligt een stuk stam van een in 1994 gekapte boom waaromheen je alleen al een dik boek zou kunnen schrijven over de historie van Tilburg. Ja, het bewijs ligt er: ‘Tilburg vijf eeuwen rond een heilige Linde’! Maar in de gemeentelijke geschiedschrijving en ombuiging van de term "levend verleden" mocht zelfs geen bronverwijzing staan naar dat boek. Uit de tekst moest alles over die boom worden geschrapt. De gemeentelijke T-website geeft een opsomming van boeken over Tilburgs historie, maar ook na de Lindeherplant lijkt het boek over Tilburgs historie rond de Lindeboom gewoon niet te bestaan. In plaats daarvan extra reclame voor campagnegesubsidieerde publicaties waarin die historie juist moest worden gewist en buiten beschouwing moest blijven. Tilburg in de Tang van de T! Inventarisatie en registratie van Tilburgs nog levende verleden is jarenlang op alle mogelijke manieren alleen maar gesaboteerd, nog nooit echt van de grond gekomen. Maar laten we het zover komen dat de stad straks ook daadwerkelijk weinig zichtbare historie meer heeft en alleen nog "levend verleden" dat juist niet meer leeft?
Reacties
2 reacties op “Tilburg niet veel zichtbare historie??”
Een flink aantal straatnaamborden en wijknamen, en dat waar die naar verwijzen, dat is verdwenen. Wel eerlijk van de gemeente om te zeggen dat Tilburg nog maar weinig zichtbare historie heeft. Het is ook gewoon zo. Verstedelijking is over Tilburg heen gegaan als een natuurverwoestende tornado. Al was het natuurlijk gewoon mensenwerk.
Maar goddank is het nu crisis. Even tijd voor herbezinning. In aanvulling op de conclusie van de gemeente zou ik daarom zeggen "Tilburg heeft naast wat straatnaamborden alleen nog maar wat leesbare historie in de vorm van geschiedenisboeken". Daaronder is het boek "Tilburg, vijf eeuwen onder een 'heilige' Linde" toch wel een doodgezwegen pareltje. Het zal de schaamte zijn.
De Linde is nu terug op de Heuvel in de vorm van een 'drieheilige eenheid'. Nu de berken op Berkdijk nog en hazelaren op de Hasselt etc. etc.. Goede idee
T-BEELDMERK DRINGT EEN DEFINITIE OP VAN DE WERKELIJKHEID
Diegenen die de zogenaamde 'Tilburg T' propageren wijzen er op dat het logo krachtig is, 'staat als een huis'. Als voordelen van die T worden ook genoemd dat je 'm overal op kunt plakken en dat iedereen 'm vrijelijk mag gebruiken. Inderdaad, de T is een krachtig, zelfs indringend beeldmerk en de mogelijkheden die een letter biedt voor reclamedoeleinden zijn, zoals de praktijk uitwijst, oneindig. Alleen al over de vele T-woorden en woordspelingen die tot nu toe zijn bedacht zou je een boekje kunnen samenstellen. De vraag is of er naast genoemde 'voordelen' ook nadelen zitten aan de citybranding T. Wat voor invloed gaat er uit van het Tilburgse merkenbeleid?
Wat vooral opvalt aan de T-campagne is de eenzijdige nadruk die wordt gelegd op bepaalde kwaliteiten. Want waar staat die grote T nou eigenlijk voor? Staat ie voor hoogbouw, grootstedelijkheid en expansiedrift?
In ieder geval drukt het logo strakheid, effici