Tilburgs Kerstverhaal

Op een donkere, mistige winterdag trokken Jozef en Maria naar hun geboorteplaats Tilburg om daar hun stem uit te brengen op een van de plannen voor een nieuwe Heuvel. Het aanstaande echtpaar had namelijk geen computer en kon zodoende thuis niet stemmen. Voor de zekerheid had Jozef een dik, rood timmermanspotlood in zijn jaszak gestopt om daarmee het stemformulier te kunnen invullen. Maar ook op het gemeentehuis kon alleen per computer gestemd worden. "Er zit niets anders op dan een spoedcursus ‘stemmen per computer’", zo kregen ze te horen. Vervolgens zagen Jozef en Maria op de computer wat de verschillende plannen concreet inhielden. Ze konden hun ogen niet geloven.

"De Heuvel is een oude Frankische driehoek", zo sprak Maria, zwanger van verontwaardiging, tot de leden van stemcommissie. "Aan vloeiende, gebogen lijnen kon je dat nog altijd zien, kon je zien dat de historie verder gaat dan de tekentafel van een of ander ontwerpbureau. Je zag nog altijd dat eeuwenoude routes hier ooit natuurlijke hoogtelijnen in het landschap volgden. Met ‘Moderne Industriestad’ werd die historische structuur weggewist en vervangen door strakke, rechte lijnen. En nu kunnen we dan zogenaamd weer kiezen voor een ‘échte Heuvel’ of voor variant ‘Typisch Tilburg’. Maar in niet één ontwerp zie ik die oude lijnen terug. Stemmen op de natuurlijke vorm van vóór ‘Tilburg Moderne Industriestad’ is onmogelijk! Wat is dit voor verkiezing? Een ontwerptekening met op het plein zelf nog natuurlijke lijnen betreft zelfs een plan met in werkelijkheid juist nog meer harde en rechte structuren. We worden gewoon misleid.

"En wat valt er nu te kiezen wat betreft Willem II?", zo reageerde Jozef. "Je kunt stemmen of hij in de hoek of op zijn kop staat. Maar waar het écht om gaat is dat het standbeeld decennialang in een plantsoen stond met tientallen struiken. Naast rozen, prunussen en ligusterhagen ook wintergroene struiken: 11 hulsten, 3 taxussen, 20 mahonia’s, 10 berberisstruiken, 7 cotoneasters. Maar in alle drie de ontwerpen zien we rond Willem II alleen maar verharding."

"Eeuwenlang had je op de Heuvel bloemen en blaadjes van bomen en struiken binnen handbereik, op ooghoogte", zo verduidelijkte Maria. "Weg ermee, demonstreerde ‘Moderne Industriestad’. En wat is de enige keuzemogelijkheid die we nu hebben? Zelfs van het plantsoen rond de oude Lindeboom is in geen enkel ontwerp ook maar iets terug te vinden. Nergens is ook maar één struik te bekennen. In alle drie de ontwerpen zijn blaadjes of bloemen van bomen en struiken volledig uit de directe belevingswereld verbannen. We kunnen kiezen uit drie keer niks."

"Struiken zijn natuurlijk te vandalismegevoelig", zo reageerde een van de dienstdoende ambtenaren, waarop Jozef min of meer ontplofte. "Het enige groenvandalisme hier is gepleegd door de gemeente zelf. En de bevolking heeft dat voorbeeld nooit nagevolgd. Bierglazen krijgen camerabewaking, maar op wat nog leeft en groeit is zogenaamd geen toezicht te houden. Op het plein nota bene waar bij uitstek normen en waarden gehandhaafd werden, het plein van de oude Gerechtsboom!"

"En van die boom", sprak Maria met brede gebaren, "werden eeuwenlang de lage takken in de volle breedte, horizontaal juist over het plein geleid. En wat zie je nu in al die ontwerpen? Uitsluitend bomen waarvan de lage takken allemaal zijn weggesnoeid. Die Lindeboom was eeuwenlang ook uniek door verdere snoeivorm, banken, hekwerk, stutten en andere onderscheidingstekens. Maar in geen van de ontwerpen is er nog sprake van een boom waarvan op de een of andere manier iets heel bijzonders wordt gemaakt."

"De traditie op de Heuvel was eeuwenlang om geld, creativiteit en vakmanschap exclusief te investeren in een symbool van leven", zo vervolgde Jozef. "En wat kunnen we nu kiezen? Alleen maar ontwerpen waarin nadruk en aandacht helemaal verlegd worden naar de materie: lichtarmaturen, bestrating, verharding, straatmeubilair, nog meer rechtlijnigheid en zelfs stalen zuilen op de oude Lindeplek. En in het Brabants Dagblad lezen we dan nota bene ‘Tilburgers krijgen hun Heuvel terug’."

"Het Brabants Dagblad moet je niet serieus nemen", zo probeerden de gemeenteambtenaren zich te verontschuldigen, maar Jozef nam daar geen genoegen mee: "Alsof het alleen aan het Brabants Dagblad ligt. Waar is de doorgroei van de oude Lindeboom, waarom zien we die in geen enkel plan terug?". Maria werd er helemaal ziek van: "Na dat zogenaamde ‘infuus’ overleefde die boom zelfs de kettingzagen! Dat was toch juist de grootste stunt die Tilburg ooit heeft meegemaakt!". De gemeenteambtenaren zwegen als het sstadsnieuws. En in de gemeentevoorlichting bij de plannen lazen Jozef en Maria over de oude Vrijheidsboom niets anders dan "het loodje gelegd". En van enige bijzondere betekenis was blijkbaar nooit sprake geweest.

Jozef werd er doodmoe van. En omdat het te laat was geworden om nog naar huis te gaan vroeg hij: "is hier niet ergens een kantoorruimte vrij om te overnachten?" Maar helaas, er was geen plaats in het gemeentehuis. "We hebben nog wel een setje kerstkaarten voor u", zo kreeg hij vier kaarten in de hand gedrukt. Elke kaart had een andere kleur: de carnavalskleuren groen en oranje, aangevuld met pauselijk paars. "Jij telt voor mij", zo lazen Jozef en Maria op die kaarten als kerstboodschap. Maar ondertussen zwierven ze door de stad zonder ergens onderdak te kunnen krijgen. Het geld dat telkens gevraagd werd was opgegaan aan de computercursus. Toen ze de kerstkaarten nog eens bekeken zagen ze ook nog eens dat op die kaarten voor het grote feest van Christus’ geboorte niet het christelijke kruissymbool stond, maar een grote letter ‘T’. "Ma, ma, maar dat is het logo van de binnenstad, wa, wat heeft dat nou met k k kerstmis te maken", zo stotterde Jozef van ontzetting. "En die T-commercie heeft kennelijk de macht gegrepen. Kijk toch wat er hier op die kaart staat". Met trillende vingers wees Jozef naar de afzender die met grote letters vermeld stond: "Het Stadsbestuur van Tilburg". En dat stadsbestuur werd nader aangeduid met een grote "T"! "Het is verschrikkelijk", zo trilde Jozefs stem, "die T-maffia is ‘het stadsbestuur van Tilburg’. Vandaar rook- en drankreclame zelfs op die kerstkaarten. Hier moet je eens kijken." "Het is de nieuwe religie geworden", zo huilde Maria, "vandaar al die ellende. We zijn hierheen gelokt met een plaatje van de oude Lindeboom en krijgen nou in werkelijkheid die T door de strot geduwd. ‘Jij telt’ zeggen ze dan. Ja, om te misleiden met geraffineerde campagnes en doortrapte reclamepsychologie".

Uiteindelijk kwamen Jozef en Maria bij de oude plek van de Lindeboom. Daar zagen ze tot hun verrassing een vreemd bouwsel. "Laten we daar gaan slapen", zei Maria, "achter dat kermispaard en tussen die andere daar opgeslagen kermisattributen". Uitgeput vielen ze in slaap. Voorbijgangers lieten hen met rust of reageerden met: "kijk eens, er zijn nieuwe beelden bij gezet. Dat zijn nog eens echt mooie beelden." Midden in de nacht echter waren ze ineens klaarwakker. Vlak naast hen werd gemusiceerd. "Nee maar", riep Jozef, "die prachtige aria uit die cantate van Bach: ‘blijf engelen blijf bij mij’. Moet je horen, die trompet zo dadelijk, daar laat Bach in die muziek een engel antwoord geven. Prachtig." Intens luisterend en genietend zagen Jozef en Maria toen op de oude Lindeplek in een enorme pot een vijfstammige boom. "De doorgroei van de oude Linde", zo hoorden ze vertellen. "Hij zal de tyrannie verdrijven en heil brengen aan heel Tilburg." En het leek wel alsof de hele hemel meezong. Ja, Jozef en Maria zagen naast zich ineens daadwerkelijk een engel. En in een blinkend licht hield die in grote letters de mee te zingen tekst omhoog: "Gloria in excelsis." Wat een blijde boodschap. Met nieuwe hoop vielen Jozef en Maria elkaar in de armen. Ja, ze wisten het zeker: de T-tyrannie zal verdreven worden. Op de Heuvel zal de Levensboom weer bloeien. "Tilburg meer dan die T", zo lachten ze elkaar toe. "Gloria tilia Tillburgis. In aeternum."

Zie voor overzicht per onderwerp van eerdere en latere stukjes:

‘Van Adje tot Lindeboom’
‘Van Mall tot Zot
‘Van Mall tot Zot (vervolg)’