Kwakzalverij

"Ontstoken kruikenzeikers", "postcarnivale depressie". De gezondheidsklachten waren deze week weer niet gering. Maar gelukkig zijn er bekwame dokters denk je dan. Deze week echter werd een door mij als zeer bekwaam beschouwd medicus postuum alsnog ontmaskerd als een van de grootste kwakzalvers die ons land ooit heeft gekend.

Ik las het toevallig woensdag in de "Spits". In een met deze krant bezaaide trein viel mijn oog op een tekening van een heks roerend in een pot heksenbrouwsel. De kop daarboven luidde: "De kwakzalver top 5". En op de tweede plaats zag ik daar H. van der Upwich (1898-1997). Deze destijds in Bussum gevestigde arts had onder zijn patiënten ook een aantal mij bekende Tilburgers. Zodoende ken ik de nodige verhalen over deze man.

Ongehoord was bijvoorbeeld zijn behandeling van een zieke Tilburger die ondanks ziekenhuisopname en dagelijks twaalf verschillende soorten medicijnen nauwelijks nog iets kon. De arme man, lijdend vooral aan afschuwelijke hoofdpijnen, moest toen nota bene onmiddellijk stoppen met alle medicijnen. "Alleen daarvan al wordt u doodziek", zo dreef van der Upwich gewoon de spot met zijn collega-artsen. In plaats van al die pillen schreef de kwakzalver een dieet voor. In Tilburg moest de patiënt daarvoor naar de enige winkel die hier toen reformprodukten verkocht: de zaak van Menting in de Tuinstraat, waar later Jan Beenen zijn antiquariaat begon. Alleen daar kon je toen kwark krijgen, lijnzaad, lijnolie, gemalen gerstemeel, havervlokken, tarwekiemen en andere medicijnen waar deze dokter zijn patiënten het leven nog zuurder mee maakte. Wat een ellende heeft die dokter veroorzaakt. Vrouw, kinderen en werknemers van die doodzieke man bijvoorbeeld dachten dat ze na een jaar wel van hem verlost zouden zijn, maar nee, al na een week voelde hij zich een compleet ander mens, werd hij weer helemaal beter.

Onder de indruk van deze resultaten gingen ook andere Tilburgers voor een consult naar Bussum. En ook die kregen van de naast een gifmengende heks nu gememoreerde dokter te horen dat ze hun pillen voortaan moesten laten staan, evenals vaak koffie, thee, suiker, schrobbelèr, zo niet alle gangbare producten en voedingsmiddelen. Nee, je moest vooral dingen juist niet meer slikken en niet meer eten. De arts schreef zelfs vastenkuren voor, liet sommige mensen een weeklang alleen maar dagelijks een grapefruit eten. Zijn patiënten hielden een kapitaal over aan uitgespaarde medicijnen en voedingsmiddelen, geld dat niet meer wegvloeide naar apotheken en supermarkten. En dan bleven die economiesaboteurs in ons zo dicht bevolkt landje ook nog eens jaren doorleven. Ook de dokter zelf. Het duurde honderd jaar voor het land eindelijk van deze kwakzalver verlost was.

In dat lange leven deed hij zelfs aan aderlating, las ik in de ‘Spits’. Gek dat ik daarover van zijn patiënten nooit iets gehoord heb. Ze zeiden alleen dat zijn recepten een aderlating waren voor de farmaceutische industrie. Wat kan een mens zich in iemand vergissen! Het is goed dat ik nu weet dat het een kwakzalver was, want voor je het weet stap je zo zelf ook vol vertrouwen naar een of andere Mellie Uyldert, Jomanda of soortgelijke kwaktherapeut, zo niet kwakzinnige. Ik kijk ook wel uit nu met die vrouw die pas haar hand op mijn buik legde. "Wrijven helpt niet, Rennies wel", zo realiseer ik me nu weer de jarenlange reclame. En wat zij deed was wrijven! En op een manier dat onmiddellijk mijn buikpijn weg was. Als dat geen kwakzalverij is!