De afgelopen zomer kwam ik haar tegen op de markt. Na vele jaren zagen we elkaar terug bij de citroenen, ze opende haar armen en omhelsde me. Ik stond aan de grond genageld en herkende haar. Mijn oude maar vooral ook oudgeworden Turkse buurvrouw uit de Hoogvensestraat. Met handen en voeten probeerde ze me te vertellen dat het goed met haar ging, haar man nog leefde maar helaas ziekelijk was, de kinderen de deur uit waren. Een oude vrouw in een lange jas die ik in de jaren 70 onze straat had zien binnenkomen, haar moestuin perfect zag onderhouden, haar opgroeiende vijf zonen in dit tolerante klimaat niet of nauwelijks in het gareel wist te houden.
Een lieve moeke met maar één recht, het aanrecht. Waar de Nederlandse samenleving niets anders van vereiste dan dat ze volgens christelijke motieven de hoeksteen vormde van het grote Turkse gezin. Ze kan niet uit haar woorden komen, voelt dat ze me nauwelijks met taal kan bereiken en aait onophoudelijk mijn arm, mijn handen om kracht bij te zetten aan haar voor mij onverstaanbaar gebrabbel. Ik ben ontroerd zoals altijd als ik na jaren mensen terug zie waarmee ik tijd heb mogen delen.
Het is 1974 en we wonen in een eenvoudig arbeidershuis met diepe tuin als onze wat al te losbandige buren (gelukkig) hun huis menen te moeten verkopen aan een wat we toen noemden ‘gastarbeider’ die al jarenlang in een pension met mannen woonde. Het was de tijd waarin de Nederlandse regering vond dat ihkv humaniteit gezinshereniging een oplossing zou zijn voor bepaalde maatschappelijke problemen. De belofte van onze voormalige buren om het huis gestoffeerd na te laten bleken de eerdere buren met de losse handjes niet te zijn nagekomen en onze nieuwe buurman kwam in afwachting van zijn bruid met vijf zonen in een volkomen leeg en uitgewoond huis in onze straat te wonen.
Zo’n man alleen in een kaal huis: je hoeft geen lid te zijn van een politieke partij, een wijkorganisatie of het Leger des Heils om als buurvrouw te snappen dat op zo’n moment de handen uit de mouwen moeten. Ofschoon ik op de middelbare school aardig kon borduren en de handwerknon me een 9 voor textieltechnieken had gegeven (een 10 was alleen voor de Heer !) had ik van de naaimachine nauwelijks kaas gegeten.
Toch vond ik dat ik de nieuwe buurman met naald en draad tegemoet moest komen en hem moest helpen met het maken van gordijnen. Dit in de veronderstelling dat toekomstige buurvrouw Aysa niet met een Singer in haar rugzakje naar dit land zou komen afzakken en er genoeg aan zou hebben die vijf koters in het gareel te houden. Dat klopte. Zowel vwb die naaimachine als met die koters. Die naaimachine was het ergste nog niet maar of het met die koters tenslotte is goed gekomen waag ik te betwijfelen.
Zonder raamdecoratie tel je in dit land niet mee. Ik stelde buurman dan ook voor om hem te helpen. Hij bij mij achterop de fiets. Op naar de Hema. Zoveel jaren later zie ik ons nog vol goede vitragemoed de Hoogvensestraat uitrijden. In mijn jeugdige naïviteit was er niks geks aan dat een veertigjarige getrouwde vreemde meneer uit een totaal andere cultuur zich bij een jonge Nederlandse vrouw achterop de bagagedrager hees. Dat hoorde als vanzelfsprekend in onze vrijgevochten posthippie belevingswereld. Zalig de jeugd die zich nog los van morele dilemma’s frank en vrij kan opstellen en in volle overtuiging de nieuwe buurman weet te overtuigen niet alleen achterop de fiets van een Hollandse meid te springen maar ook – achteraf gezien- nog eens volstrekt ‘foute’ gordijnen te kopen.
Nu is het retro maar destijds was oranje en bruin volstrekt nieuw in de mode. En ofschoon heel de straat kanten witte krulgordijnen had dacht ik buurman goed te adviseren door hem te adviseren gehaakte oranje vitrage aan te schaffen.De familie kwam uit een land vol kleur en vrolijkheid dus nep oranje kantklos moest wel leiden tot herkenning met het land van toen en zou tevens een brug naar het hedendaagse Tilburg zijn was de vage maar o zo ernstige redenering. Buurman met de mond vol tanden vond alles goed. En zo togen we met rolletjes garen en een pak textiel huiswaarts. Aysa kwam na enkele dagen en was me dankbaar voor de goede zorgen, bracht me boontjes uit haar moestuin, eieren van haar kippen.
De jongens groeiden op. Beslist niet in pais en vree. Moeders recht van de (christelijke) hoeksteen van het Turkse aanrecht bleek niet of nauwelijks opgewassen voor de adrenaline die de jongemannen door de aderen stroomde. Aysa zat stil achter de oranje gordijnen.
Gordijnen die anders waren dan de andere, gordijnen die zich onderscheiden.
Jaren later wist ik pas dat ik niet alleen geen oranje gordijnen had moeten maken, geen gordijnen sowieso om Tilburg af te sluiten maar een leesplankje had moeten aanschaffen om Aysa met ‘aap noot en mies’ binnen te halen. Wellicht had ze me dan bijna veertig jaar later op de markt niet alleen kunnen aaien dat ze toch wel blij was met die foeilelijke oranje gordijnen maar dat ze het me ook had kunnen vertellen.
Reacties
10 reacties op “Aysa’s Aai.”
Tsja, Tine…
"Jaren later wist ik pas dat ik niet alleen oranje gordijnen had moeten maken, geen gordijnen sowieso om Tilburg af te sluiten maar een leesplankje had moeten aanschaffen om Aysa met ‘aap noot en mies’ binnen te halen".
… en die rekening krijg je nu gepresenteerd door onder meer een Herr Aldi…
Baaizewee, weer een mooi verhaal! Zit je niet meer in de politiek dan?!
(grapjuh)
Tsja,Tine…
Goed geschreven, dat zeker.
Maar het weerspiegelt ook het onmogelijke van de droom van de maakbare maatschappij. Maar ook bij jou is na veertig jaar het besef, beter laat dan nooit, doorgedrongen Integratie begint bij taal, taal en nog eens taal. Daardoor worden onze medelanders weerbaar en kunnen voor zichzelf opkomen. Daar heb je geen Twern vol met opbouwwerkers voor nodig. Die frustreren uit eigenbelang en door het pamperende gedrag van politici échte integratie. Dus in deze "barre" tijden gratis een grote eenvoudige bezuiniging op de begroting van de gemeente. Hef de Twern en andere integratie frusterende instanties op.
Och Tine toch, het ontlokt een glimlach bij me. Het bovenstaande stuk maakt je enorm menselijk…en dan bedoel ik dat positief!
@Marg Vemmix,wat aardig van je. Het is fijn om af en toe ook eens een positieve respons te krijgen. Ik ben en blijf voor de 'aaibare dialoog' al schijnt het soms dat ik alleen vanaf de barricaden wil vechten.Dat klopt niet.
@Tine,
wat vindt je van mijn bezuinigingsvoorstel?
Ruevert toch…!
"Hef de Twern en andere integratie frusterende instanties op."
En vervolgens vraag je Tine – die een toch ook in jouw ogen roerende anecdote heeft geschreven – wat ze vind van jouw bezuinigingsvoorstel.
Dan denk ik, ja doei.
Je had haar nog 87 andere vragen kunnen stellen, die ook niks of slechts zeer zijdelings met het onderwerp van Tine's verhaal te maken hebben.
Maar erger is, je vraagt iemands mening, zonder dat je zelf beargumenteerd aangeeft waaróm en/of hoe 'die Twern en andere instanties' de integratie nou precies frustreren.
Kom verdorie nou eens met argumenten, Ruevert. Niet met een vooringenomen opvatting, een loze bewering. Al zou je gelijk hebben, jouw bewering is niet meer dan een (nood?)kreet.
Een stelling dien je eerst zelf te onderbouwen met argumenten. Vervolgens kun je de ander vragen wat deze van jouw stelling vindt.
Zo discussieerden de oude Grieken al, ver voor jouw en mijn tijd…
@Shoarma,
jij als geen ander zou moeten weten dat chargeren soms een een impasse in de discussie los kan maken. De emoties, ook bij jou, komen dan boven drijven. Volgende stap is dat de emotie omgezet wordt in een deugdelijke repliek. Helaas dat laatste is op dit mini forum nog niet gebeurd.
Ja, weet ik als geen ander.
Maar als statement verhult het jouw ontwijkende manouevre echter niet: waar blijft de deugdelijke onderbouwing van jouw stelling “Hef de Twern en andere integratie frusterende instanties op.”?
@Shoarma,
Uit ervaring heb ik helaas gemerkt dat de Twern een naar binnengericht organisatie is, die de "klant" te laat of niet informeert over de zaken die de "klant" aangaan. Dit komt mede doordat de Twern draait op de inkomsten die die uit de gemeentelijke begroting komt. Wiens brood men eet…
De buurthuizen die de bakermat van integratie en contact voor de buurt zouden moeten zijn, worden in rap tempo gesloten. Daarnaast zijn ze beperkt open en als je er dan komt, lopen er alleen maar medewerkers van de Twern rond. Enige activiteit om de mensen in de wijk, allochtoon of autochtoon bij elkaar te brengen valt er niet te ontdekken. Sterker nog, door de opzet van de activiteiten kun je beter van segregatie spreken. Zorgvuldig wordt er voor gezorgd dat beide groepen niet met elkaar in contact komen. Een buurthuis zou een inloop moeten zijn voor de wijkbewoners, waar pubers, Marokkaanse moeders, Turkse vaders, verdwaalde polen en afrikanen, kinderen, opa's en oma's uit de wijk binnen waaien. Niets van dit alles. Na vijf uur is het in de meeste buurhuizen donker. Integratie is taal en mogelijkheid andere te ontmoeten. Aan die criteria voldoet de Twern niet in de verste verte aan. Als je nog over andere integratie frustrerende instanties een weerwoord wilt, hoor ik het wel.
Tine zo doe je dat dus, gewoon antwoord geven
Zwijgen is toestemmen, een aloude wijsheid die zelfs heden ten dagen opgeld doet. Zelfs Tine wiens "vileine" woord gevreesd wordt, stemt toe. Niet echt verwonderlijk na het glasheldere betoog dat ik als repliek op Shoarma, wiens horizon als de zijne is geclaimd, heb gegeven. Na dit stilzwijgend toestemmen kunnen we nu eindelijk eens beginnen aan de opbouw van dit dorp, zonder allerlei door eigen belang ingegeven secundaire onderbuik gevoelens.