De zomervakantie is weer voorbij voor de regio zuid. Het is weer back-to-school. Er staan je weer een heleboel nieuwe avonturen te wachten: je ziet iedereen weer, je hoort alle verhalen over wat er in de vakantie allemaal gebeurd is, waar iedereen geweest is, wat ze gedaan hebben, en je gaat dit schooljaar weer een hoop nieuwe dingen leren.
Maar hoe spannend en hoe leuk het ook allemaal gaat worden, het neemt niet weg dat vakantietijd toch iets heel anders is dan schooltijd.Schooltijd betekent alles op uur en tijd doen, en dat begint al meteen ’s morgens, als je uit je bed moet rollen als de wekker gaat in plaats van je nog eens lekker omdraaien.
En het gevolg daarvan is dat je ’s avonds op tijd naar bed moet, omdat je ‘je slaap nodig hebt.’
Dat klinkt naar een vaag smoesje van je ouders, zodat ze de huiskamer en de tv en de chips voor zich alleen hebben, maar als je even doorleest begrijp je zelf ook beter waaróm je slaap nodig hebt.
Dat je af en toe moet uitrusten is logisch: al dat vroege opstaan en de hele dag opletten op school, huiswerk maken, en dan ook nog voetballen, schermen en vioolles, de hond uitlaten of de hamsterkooi verschonen, spelen met vriendjes en vriendinnetjes. Je wordt waarschijnlijk al moe als je dit leest. Geen wonder dus dat je zo nu en dan moet uitrusten.
Maar waarom is het niet genoeg om gewoon lekker uit te rusten voor de tv? Beetje hangen op de bank, beetje zappen. Lekker ontspannend toch? Waarom moet je naar bed? Waarom moet je slapen?
Nou, kijk, ‘gewoon uitrusten’ is iets wat je lichaam nodig heeft. Als je lichaam de hele dag in de weer geweest is dan is het op een gegeven moment moe en moet het even met de afstandsbediening op de bank zitten. Dat spreekt voor zich.
Slaap is iets wat je hersenen nodig hebben. Je hersenen zijn de grote bestuurders en regelaars van je lichaam, en die hebben meer nodig dan even zitten en wat rondzappen.
Misschien vind je slapen saai. Er gebeurt niks als je slaapt.
Mis. Er gebeurt juist een heleboel terwijl je slaapt. ’s Nachts draaien je hersenen op volle toeren. Ze proberen de indrukken die ze de hele dag opgedaan hebben te begrijpen en ergens te plaatsen. Als het belangrijk is bewaren ze het. Onzin wordt gedumpt. En dan moeten er nog dingen gerepareerd worden ook, en opgeladen.
In de verschillende stadia van slaap waar je elke nacht een paar keer doorheenwandelt – lichte slaap, diepere slaap, heftige slaap, en REM slaap (het slaapstadium waarin je droomt) gebeurt nog veel meer. Dat is een verhaal op zich waar we hier helemaal geen tijd voor hebben. Als je het leuk vindt vertel ik je daar later nog wel wat meer over.
Wat zeker is is dat kinderen minstens tussen de 9 en 11 uur slaap nodig hebben – hoeveel het precies is hangt van het kind af. Dat geldt trouwens ook voor volwassenen. Sommige mensen hebben wat meer slaap nodig dan anderen om goed te kunnen functioneren.
Als je te weinig slaap krijgt kan er van alles misgaan: je kunt je minder goed concentreren, je kunt minder goed dingen onthouden en je wordt humeurig en ongeduldig. Bovendien breng je jezelf lichamelijke schade toe: je immuunsysteem, dat er voor zorgt dat je genoeg afweer tegen ziekte hebt, gaat minder goed werken als je niet genoeg slaapt. Ook groeien kinderen vooral tijdens hun slaap.
Kortom: als je later topmodel of basketballer wilt worden: op tijd naar bed!
Maar ook als je graag met gemak door je schooljaar heen wilt rollen en niet al te vaak ruzie wilt hebben: slapen!
Welterusten!
Dit is proefkonijn Jim. Hij slaapt. Op zijn hoofd zijn electrodes geplakt. Die meten Jims hersengolven. De onderzoekers kunnen daarmee zien in welk slaapstadium hij verkeert en of hij droomt (maar niet wát hij droomt!).
foto: E. van Someren
Voor informatie over slapen en over het Grote Slaap Experiment dat in mei in Nemo werd gehouden: