De kop voor deze bijdrage had ik al klaar. Ik dacht dat bizarre vondsten in een snel screenbare kop met negatief nieuws de media in moesten. “UvT grote afwezige in landelijk universitair milieuoverleg”. Dat was mijn kop. Was ja. Tijdens een rondje bellen over duurzaamheid bij enkele universiteiten had ik ontdekt dat de UvT bij het landelijk milieuoverleg ontbrak. Dat wordt scoren, dacht ik. Wat een vondst, prima geschikt voor een pakkende kop. Maar als groene Leonardo besefte ik dat journalistiek ook anders kan. Bij verder speurwerk bleek ik de milieudeskundige van de UvT zelfs een grote onthulling te doen.
Hoe een verbazingwekkend duurzaamheidsfeit van de UvT de media bereikte
Kloof te overwinnen
Winst valt er ook te behalen op het vlak van de onderlinge bundeling van krachten op een universiteit. “Eigenlijk is het heel raar dat onderwijs en onderzoek enerzijds en bedrijfsvoering anderzijds elkaar op het gebied van duurzaamheid bijna nooit kruisen”, zegt coördinator veiligheid en milieu Adri Noort van de Universiteit Leiden. In Leiden is veel van wat er aan duurzaamheid gebeurt bedrijfsvoering. Noort geeft toe dat hij geen idee heeft of er bijvoorbeeld bij rechten, bij milieurecht, iets aan duurzaamheid leeft. Maar in Leiden lijken ze niets te klagen te hebben met een hoogleraar op het gebied van duurzame ontwikkeling als vice-voorzitter van het College van Bestuur. Haar inzet was bepalend om snel over te gaan op 100% groene stroom. In Utrecht blijkt het College van Bestuur wat betreft duurzaamheid juist op onderwijs en onderzoek te focussen. Het bestuur kijkt er vooral naar de maatregelen op het grote niveau, zoals gebouwen en koelinstallaties. “Het is frustrerend dat het kleine strandt”, zegt Bergkotte, verwijzend naar een initiatief van studenten om het liftgebruik te ontmoedigen. Het kWh-verbruik en de CO2-uitstoot hadden ze uitgerekend, de campagne was al klaar. Maar Bergkotte ziet kansen: communiceren wat ze in de bedrijfsvoering al doen op het gebied van duurzaamheid, zoals in het bouwen.
Plannen te over
Ik hoopte vernieuwende maatregelen ten gunste van het energieverbruik te horen. Helaas viel dat tegen. Maar Kerkhofs uit Eindhoven wist me te vertellen over raamcontact in nieuwe gebouwen: als je het raam opent dan houdt de koeling ermee op. Ook heeft het bedrijf Peer+ er glas voor ramen ontwikkeld dat naar wens zonnestraling dimt en het ongebruikte licht omzet in elektriciteit. Die vloeit eenvoudig naar het elektriciteitsnet zodat het direct kan worden gebruikt of teruggeleverd aan het net. In Utrecht en Leiden is een werkgroep gestart met studenten, onderzoekers en bedrijfsvoering om maatregelen ter bevordering van duurzaamheid te nemen. Eindhoven en Leiden komen in het najaar met slogans om duurzaamheid onder studenten en medewerkers te promoten. In Utrecht komt er uit de koffieautomaten geen DE-koffie meer maar ‘duurzamere’ koffie. Ik dacht dat zo’n maatregel op basis van beleid zou zijn. Maar Bergkotte vertelt dat de afdeling inkoop de ontwikkelingen in de markt ziet en zelf daarop inspeelt. Goed nieuws.
Gemiste kans UvT
Van onderlinge concurrentie op het gebied van duurzaamheid is geen sprake. Het gaat ten slotte om het behoud van onze planeet. En dat wil je zo goed mogelijk doen. Adri Noort vertelt dat universiteiten elkaar sinds enkele jaren stimuleren en ontmoeten op het gebied van duurzaamheid. Een paar keer per jaar komen alle milieucoördinatoren samen in een landelijk overleg van de Vereniging van Nederlandse Universiteiten (VSNU) om hun ervaringen te delen en kennis uit te wisselen. Bergkotte vertelt dat het landelijk overleg erg stimulerend is, dat het leuk is om andermans plannen te horen, en dat het een vliegwielfunctie heeft. Hij geeft aan dat er van de UvT al jaren niemand bij het overleg aanwezig is. Pardon, wij ontbreken daar? En als enige! Wellicht omdat de UvT alleen kantoorgebouwen heeft. Maar duurzaamheid is duurzaamheid, ongeacht hoe je organisatie er uit ziet.
Omgedraaide rollen
Aanvankelijk wilde ik het voor mijn artikel bij dit verrassende feit laten. Maar ik besloot toch telefonisch navraag te doen bij de milieucontactpersoon van de UvT, Anita Mosterd. Ik leg haar uit hoe ik er na een belronde achter kwam dat Tilburg bij het landelijk milieuoverleg ontbreekt en vraag haar of dat klopt. Mosterd blijkt pas een aantal maanden de arbo- en milieudeskundige te zijn. De afgelopen maanden heeft ze zich bezig gehouden met het arbogedeelte. De komende tijd gaat ze met milieu aan de slag. Haar voorganger heeft op dat gebied veel laten liggen. Zij wil een grote inhaalslag maken. “Dat landelijk overleg, goh, da’s een goeie”, zegt ze, “daar weet ik niets van”. Onze rollen draaien plotseling om. Ik vraag haar of ze de naam van de betrokkene van de Universiteit Utrecht wil hebben, met wie ik immers gesproken heb. Het telefoonnummer kan ik haar ook graag geven. Ze gaat er meteen achteraan. “Bedankt voor je tip in ieder geval”, hoor ik aan de andere kant van de lijn. Graag gedaan.
Door Annemarie Hinten, medewerker Centrum voor Wetenschap en Levensbeschouwing (CWL) van de UvT.