stilte
‘Hou je van me?’
"Ja, natuurlijk hou ik van je"
‘Waarom hou je van me?’
"Dat weet ik niet."
‘Hoezo weet je dat niet?’
"Nou gewoon, ik kan zo geen redenen geven."
‘Ben ik dan niet de moeite waard?’
"Jawel, je bent mooi en lief en grappig."
‘Er zijn vast mooiere, lievere en grappigere…’
"Ja, maar daar heb ik op dit moment niets mee."
‘Dus het is meer een kwestie van toeval?’
"Nee, ik heb toch voor jou gekozen?"
‘Maar waarom koos je dan voor mij?’
"Nou, omdat je lief en mooi en grappig bent."
‘En als ik nu oud wordt en lelijk, en niet meer grappig?’
"Dan hou ik nog steeds van je."
‘Waarom dan?’
"Nou gewoon, omdat jij jij bent. En niet iemand anders."
Het is vreemd, maar de belangrijkste keuzes in ons leven laten zich dikwijls slecht verantwoorden. We kunnen lang blijven doorvragen naar redenen waarom mensen iets belangrijk, mooi of goed vinden, maar uiteindelijk komen we bij een antwoord waar je niet meer verder achter kunt terugvragen. "Omdat jij jij bent", is waarschijnlijk het beste antwoord wat je kunt geven in de liefde. Maar het zegt tegelijkertijd alles en niets. Het zegt helemaal niets, want het klinkt als een enorme dooddoener die van alles kan betekenen. En toch zegt het alles, want je verwijst naar het unieke eenmalige van die ene mens. En dat unieke staat los van alle kwaliteiten die iemand heeft en kan verliezen. Echte liefde is nu juist onvoorwaardelijk trouw.
De Vlaamse ethicus Paulus van Bortel heeft een mooie uitdrukking voor de stilte die er valt als we maar lang genoeg doorvragen. Hij noemt dit ‘de stilte achter de laatste woorden’. Het is de stilte die we in onszelf tegenkomen als we proberen te begrijpen wat ons drijft. Want wie begrijpt uiteindelijk zichzelf?
Om met deze stilte te leven is geen eenvoudige opgave. Het heeft iets angstwekkends om te bedenken dat wij de grond waarop wij staan niet kunnen zien. Wijzelf niet, maar anderen ook niet. Het zou zo prettig zijn als mensen transparant en voorspelbaar zijn, zeker wanneer ze een gevaar voor anderen vormen zoals de TBS-er die onlangs ons land schokte met een moord. Maar wij zijn niet transparant. En het is zelfs de vraag of we die transparantie en controle wel echt willen. Want is onze vrijheid niet uiteindelijk datgene wat ons menselijk maakt?
Carlo Leget