Villa Erotica

     Verkiezingen zijn belangrijk, maar niet heel belangrijk. Om grote principes gaat het zelden. Slechts af en toe valt een vrouw te beluisteren die zegt: ik stem uit principe op een vrouw, altijd, altijd. Lichtjes trillen haar lippen. En donker kleurt een oogwenk haar blik. Wie dus, zoals ikzelf, over wat minder principes beschikt, rest slechts de keuze voor een man. Of klopt de redenering niet? Ik zal er na de verkiezingen eens over nadenken.

     Maar vrouwen rukken op, onweerstaanbaar. Terecht. En zeker, er zijn vrouwen bij die hun verkiezing zullen te danken hebben aan hun geslacht. Zulks met een mooi snoetje ontkennen helpt niet. Het is zelfs een beetje uitzichtloos. Zoals een priester die per se wil bewijzen dat zijn priesterschap niets met zijn mannelijkheid te maken heeft.

     De politiek wordt vrouwelijker omdat zij minder belangrijk, en leuker om naar te kijken wordt.

     Minder belangrijk, want hoeveel speelruimte hebben politici, heeft een regering? Wie de euro wil behouden kan zich, zeker in een klein land, weinig budgettaire capriolen veroorloven. Een regering die een wet door het parlement jaagt, moet weten dat het van waar dan ook in Nederland maximaal twee uur duurt om van deze wet weg te rijden. Er is slechts één wereldorde, één grootmacht. Er is slechts één economisch systeem voor wie niet arm wil zijn. De spoeling is dun. De keuze is beperkt. Politici stippelen niet de grote, maar de kleine lijnen uit. Zij goochelen niet langer met maatschappelijke concepten, maar troosten stil verdriet van filerijders, gescheiden moeders, vermoeide leraars. Vrouwen zijn daar doorgaans beter in dan mannen. De hoop op een ministerschap is af en toe een aansporing voor een ijdele man – een pleonasme – om toch kandidaat te zijn. Maar een zorgende functie in het wat overbodige parlement laten de sterkere mannelijke politici met enige hoekige galanterie graag aan vrouwen over.

     Verkiezingen zijn niet alleen redelijk onbelangrijk, zij dienen tegelijk een lust voor oog en oor te zijn. Het komt er immers in het verkiezingsdebat helemaal niet op aan om ingewikkelde dingen bevattelijk uit te leggen. Ik heb de laatste tijd weinig ingewikkelds gehoord, Siegfried heeft gezegevierd. Moderne politici hebben vooral tot taak om minder ingewikkelde dingen bevallig uit te leggen. Dat vrouwen minstens zo intelligent zijn als mannen, betwist ik geen ogenblik. Zij kunnen dus net zo goed ingewikkelde als niet ingewikkelde vragen beantwoorden. Maar op het gebied van bevalligheid trekken mannen aan het kortste eind. Kortom, bij gebrek aan een inhoudelijk debat – de internationale constellatie is wat zij is, de ideologieën zijn doder dan gisteren toen ze ook al gestorven waren – wordt politiek steeds meer de kunst van het verleiden. Niet voor niets zijn er politici die campagne voeren met de suggestieve slogan "Ik wil u … overtuigen". En ach, waarom nog dat lange, drammerig klinkende woord na die drie veelbelovende puntjes? Doe toch niet zo moeilijk in Villa Erotica.

     De politiek wordt mooier en minder belangrijk. Machtige mannen mogen er graag naar kijken, op televisie, als ze ’s avonds laat wat wegdromen en even niet hoeven te denken aan hun belangrijke jobs in de haute finance of aan de top van multinationals waar de meeste vrouwen die hun pad kruisen helaas nog altijd secretaresses zijn, vaak erg mooie secretaresses trouwens. Te betreuren valt niet die schoonheid natuurlijk, maar de vaststelling dat mannelijke machtsbastions (voorlopig?) onuitroeibaar blijken. Waarheen de man ook vlucht, de macht gaat met hem mee. De politiek blijft mooi en weerloos achter.

     En toch, en hier zou ik van toon willen veranderen, maar hoe doe je dat in een column, toch denk ik dat de politiek niet gedoemd is om steeds mooier en steeds onbelangrijker te worden. Ze mag niet berusten in een ornamentele rol. Op economisch vlak hebben wij weliswaar weinig keuze, hoe links bepaalde dynastieën van politici zich ook graag noemen. Maar op het terrein van rechten en vrijheden, binnen de lichtjes flexibele contouren van het economisch bestel, kan een klein land wel initiatieven nemen die zich, indien ze niveau halen, als een olievlek kunnen verspreiden. De politiek kan niet verhinderen dat geld belangrijk blijft, maar wel dat het allesoverheersend wordt. Daarbij is het onderkennen van het onderscheid tussen symbooldossiers en fundamentele vragen essentieel.

     Ik ben bijvoorbeeld een tegenstander van vermogensbelasting. Zij maakt weliswaar wie redelijk rijk is, maar niet rijk genoeg om met zijn kapitaal te vluchten, iets armer. Maar vermogensbelasting verandert niets aan de toenemende en steeds schaamtelozer verstrengeling van politieke en economische macht die van Dick Cheney tot Silvio Berlusconi de Westerse democratieën in haar greep houdt. Doen wij daar iets aan? Durven wij dat in een land waar zelfs corporate governance tot nog toe niet altijd een succes is geweest?

     Nog een voorbeeld. Euthanasie is in Nederland sinds enkele jaren niet langer verboden. Dat juich ik toe. Maar heeft de medaille een keerzijde? Wordt inmiddels ook duidelijk hoe lang iemand mag blijven leven, of iemand bijvoorbeeld aanspraak kan maken op een behandeling zonder enig uitzicht op genezing, zelfs al kost dat de gemeenschap geld, handenvol geld? Ook wanneer er steeds meer oude mensen bijkomen die niet langer productief zijn, maar toch niet dood willen gaan? Ik mag het hopen, maar ik ben er niet zeker van.

     En indien er in het zog van de oorlog in Irak in onze buurt terroristische aanslagen zouden plaatsvinden, hoe snel worden dan fundamentele vrijheden ingeperkt of opgeheven onder het mom van de bescherming ervan? Wanneer wordt de vrijheid te duur?

     Ik vind dat allemaal belangrijke vragen die bij een missverkiezing, die bij gelijk welke verkiezing, niet zouden misstaan. Ik zou ze graag beantwoord horen. Bijvoorbeeld door een mooie vrouwenstem in een flitsende volzin van vijf à negen seconden.

Rik Torfs