Agressief
Veel wijst erop dat onze samenleving agressiever is dan vroeger. Ook in ziekenhuizen is dit merkbaar. Vorig jaar werden in Nederlandse ziekenhuizen zo’n 8500 geweldsincidenten gemeld. In 42% van de gevallen ging het om verbaal geweld, in 31% om bedreigingen en in 27% om fysiek geweld. De impact hiervan is op alle betrokkenen groot: nog afgezien van eventueel letsel, is er sprake van verlies aan motivatie- en werkplezier, burn-out en gevoelens van onveiligheid bij medewerkers en patiënten. Voor de reputatie van een ziekenhuis zijn dergelijke incidenten eveneens schadelijk.
Agressie in ziekenhuizen vraagt dan ook om een resolute aanpak. Het is een beleidskwestie al enige tijd overal op de agenda staat. Landelijk zien we dat op een aantal Eerste Hulp afdelingen het Manchester-systeem voor triage is overgenomen. Door iedere patiënt direct bij binnenkomst kort en globaal te onderzoeken voelen patiënten zich serieus genomen en wordt veel agressie voorkomen.
Maar agressie geeft ook te denken. Want wat de één agressiviteit noemt, noemt een ander misschien eerder assertiviteit. De overeenkomst tussen beide is dat ze reacties zijn van mensen die zich bedreigd voelen. Daar zit de positieve kern: het zijn vormen van weerstand. Maar waarom is die behoefte om voor jezelf op te komen in onze tijd zo sterk? Ik denk dat aan de basis van al deze verschijnselen een crisis van vertrouwen en respect ligt. Die beide eigenschappen zijn in onze samenleving niet meer bij voorbaat voorondersteld of gewaarborgd. Ze moeten voortdurend verdiend of gecreëerd worden. Artsen, verpleegkundigen, docenten, politieagenten herkennen het allemaal: voor het respect dat vroeger vanzelfsprekend verbonden was met hun rol, moeten ze zichzelf nu bewijzen. Dat is soms knap vermoeiend. Het is ook verontrustend. Want wie geen respect voor anderen heeft, heeft uiteindelijk ook voor zichzelf geen respect. Wie anderen primair als een bedreiging ziet, heeft weinig zelfvertrouwen. Wie anderen nodig heeft om zijn eigenwaarde op te krikken, kan niet op eigen benen staan.
Vertrouwen en respect worden langzaam opgebouwd en snel afgebroken. Kostbaarheden dus, en die moet je altijd koesteren.
Carlo Leget