Krog als relschopper tegen veroudering

Ik interviewde de Zuid-Afrikaanse schrijver en dichter Antjie Krog onlangs tijdens haar bezoek aan Tilburg. Haar eigen impressie over wie haar Nederlandse lezerspubliek is, viel op. Volgens haar zijn het vooral vrouwelijke poëzielezers. Deze conclusie trok ze uit de verkoop van haar laatste dichtbundel, Lijfkreet (2006). In Lijfkreet gaan veel gedichten over de ouder wordende vrouw. Het is een fase waartegen Krog behoorlijk tekeer gaat.

Twee dingen gaan verloren in de vertaalslag van Verweerskrif (2006) in het Afrikaans naar Lijfkreet in het Nederlands.

Ten eerste: de titel wordt ontkracht. Het woord “verweerschrift” bestaat ook in het Nederlands. Waarom werd het niet zo behouden? Zowel in mijn Van Dale (1977) als in de HAT (Handwoordeboek van die Afrikaanse Taal, 1976) staat de identieke verklaring: “geschrift waarin men zich verweert; akte van verdediging”. En dat is precies wat Krog doet.

In de tweede instantie moest de prachtige, gepaste foto van de vader van de Zuid-Afrikaanse fotografie, David Goldblatt, plek maken voor iets anders. Iets abstracts. De Nederlandse omslag van 2006 is alleen maar schreeuwerig. Hij biedt geen plaats aan de ontgoocheling, zelfspot en berusting die ook te lezen is in de gedichten.

Het eerste sonnet uit de serie Acht Menopauzesonnetten sluit Krog af met de terzine:

ze ontknoopt haar langgerekte hart, nog nooit stond ze
er zo armetierig bij, zo alleen, of smachtte zo
naar regen die maar niet komen wil

In de slotregel gaat de wanhoop verloren. Zij werd  in de Afrikaanse tekst gecreëerd door de herhaling van “nie” plus het woord “nooit”.

sy knoop haar lang hart los, nog nooit was sy
so karig, so alleen, of het sy so
gesmag na reën wat net nie kom, nooit nie kom nie

Krog is een gelauwerde Afrikaanse dichter. Haar poëzie is klankrijk en beeldrijk. Dit type rijkdom is alleen te verwerven na een leeftijd van onvermoeid schrijven. Luister naar het voorlezen van Krog van Huwelijkslied 1, terwijl u het Nederlandse gedicht erbij kunt lezen.

http://cultuurgids.avro.nl/front/detailopium.html?item=8214796