Eenzame boeken (1)

Eenzame boeken zijn boeken die niemand leest. Bijna iedereen is ze vergeten. Hun geestelijke vader of moeder is dood. Sommige eenzame boeken hopen op euthanasie. Ze huilen veel. Andere zijn trots op hun verdwenen roem. Zij denken: Als jullie mij niet lezen, moeten jullie het zelf maar weten. Stelletje nozems. In deze nieuwe rubriek op TilburgZ krijgen eenzame boeken nog één keer aandacht.

Henry Tindal- Een ongewoon heer met ongewone besognes (1976)

Henry Tindal (1852-1902) kreeg de Militaire Willems-Orde. Maar Henry Tindal is geen drugsdealende kastelein. Hij begint een melkfabriek en een elektrische drukkerij. Bovendien is hij directeur van de Ozoneworks. Dit bedrijf houdt zich bezig met ‘het zuiveren van gecontamineerd water en métamorphoseren in potable water voor de geheele menschheid. Zulks door middel van Ozone.’
Op papier is het simpel. Ozon heeft een kiemdodende werking. Je wekt het op en leidt het door water. Hup, het water is drinkbaar. Tindal probeert de techniek te slijten aan alle Nederlandse steden, in combinatie met elektrische straatverlichting. Ook Tilburg zegt nee. Helaas is Tindal zijn tijd ver vooruit. Ozonisatie werkt pas echt goed na de Tweede Wereldoorlog. En dan blijkt het te duur voor commerciële exploitatie.

Zo pioniert Henry Tindal erop los met tal van gewaagde projecten. En zo maakt hij het geld op van zijn steenrijke vrouw. Jacqueline van Hoey Smith wordt in 1884 onterfd voor 16 miljoen gulden (nu ruim € 169 miljoen). Maar geen man overboord. Ze heeft nog genoeg vermogen om de fantastische plannen van haar man te financieren. Eigenlijk mislukt het keer op keer.

Tragisch
Dat maakt Henry Tindal tot een tragische figuur. Hij gaat failliet en aan de drank. Zijn vader wordt het land uitgezet; die doet het met koningin Sophie (de eerste vrouw van Willem III). Een compagnon van Tindal krijgt een jaar gevangenisstraf omdat hij diezelfde koning uitscheldt voor ‘Gorilla’. Tindal probeert een paar keer in de Tweede Kamer te komen. Zonder succes.
Zijn politieke carrière mislukt ook omdat zijn jongste zus een haatcampagne tegen hem voert. Wilhelmina Tindal is getrouwd met een halve Duitse edelman. Deze Freiherr von Barnekow probeert alles om bij het familievermogen van de Tindals te komen. Daarom laat Henry zijn zus onder curatele plaatsen. Er volgt een lading stront: ‘Veile smeerlap met je Jodenkliek. Goede manieren krijgt men niet van het venten met lorren en oude hazenvellen’.

Verder is Henry Tindal de Derk Sauer van de negentiende eeuw. Hij koopt kranten en blaast ze nieuw leven in. Ook al met weinig resultaat. Begin 1902 is hij in St.-Petersburg aan het pitchen bij de Russische regering. Hij legt het daarbij niet alleen af tegen Siemens. Ook tegen een angina.
Hierdoor wordt zelfs zijn bekendste project het succes van een ander. Tindal is oprichter-eigenaar van De Telegraaf. Na zijn vroege dood wordt het dagblad verkocht. Het begint daarna aan een indrukwekkende opmars.

Naast alle mislukkingen is er nóg iets leuks aan dit boek. Het is helemaal betaald door een achterneefje van Tindal. Freddy Heineken was in tegenstelling tot zijn oudoom een zeer succesvol zakenman.